Question

Edebiyatımızın İlkleri Nelerdir?

Answer 1

• İlk yazılı ürünler, Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin – Orhun Yazıtları
• Orhun Yazıtlarını ilk okuyup çözümleyen – Danimarkalı bilgin Thomsen’dır.
• İlk Mesnevi, İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz – Yusuf Has Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig (11.yy)
• İlk sözlük – Kaşgarlı Mahmut’un Divanü Lügati’t Türk’üdür.
• İlk biyografik eser – Ali Şir Nevai’nin – Mecalis’ün Nefais
• Tasavvuf alanında ilk şair – Ahmet Yesevi’dir. ( ? 1166 )
• İlk anı türü örneği – Babür Şah – Babürname’dir.
• İlk gezi türüyle eser – Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’dir.
• İlk fabl örneği – Şeyhi’nin Harname’sidir.
• Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi ve şarkıyı icat eden: Nedim’dir.
• İlk özdeyiş örneklerini veren: Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
• İlk roman çevirisi – Fenelon’dan – Telemak (Yusuf Kamil Paşa)
• İlk roman örneği – Şemsettin Sami – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat.
• İlk edebi roman – Namık Kemal – İntibah ( Sergüzeşt-i Ali Bey)
• İlk tarihi roman – Namık Kemal – Cezmi (1880)
• İlk köy romanı – Nabizade Nazım – Karabibik  (1890)
• İlk realist roman – Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası.
• İlk psikolojik roman – Mehmet Rauf – Eylül’dür.
• İlk modern roman örnekleri –Halit Ziya Uşaklıgil – Mai ve Siyah – Aşk-ı Memnu.
• İlk tezli ( bir görüşü savunan ) romanımız – Nabizade Nazım – Zehra.
• İlk öykü örneklerini – Ahmet Mithat Efendi – Letaif-i Rivayat (Bilinene göre ilk)
• Batılı anlamda ilk öyküye örnek – Samipaşazade Sezai – Küçük Şeyler.
• İlk tiyatro çevirileri – Ahmet Vefik Paşa – Moliere’den yapmıştır.
• Sahneye konulan ilk tiyatro eseri – Namık Kemal – Vatan Yahut Silistre.
• Şinasi’nin Edebiyata kazandırdığı ilkleri şunlardır:
• İlk batılı anlamda tiyatro “Şair Evlenmesi” (1859)
• Şinasi’nin ilk şiir çevirileri – Racine, Lamartine ve Fenelon’dandır.
• Şinasi’nin ilk ilk fabl çevirileri – Fransız şair La Fontaine’dendir.
• İlk makale örneği – Mukaddime ( Tercüman-ı Ahval’de yayımlandı.)
• Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi Şinasi’dir.
• İlk özel gazete – Tercüman-ı Ahval (1860) Şinasi ve Agâh Efendi
• İlk epik tiyatro örneği – Haldun Taner – Keşanlı Ali Destanı’dır.
• İlk uyaksız şiir – Abdülhak Hamit Tahran yazmıştır.
• Divan şiirinin ilk şairi – Hoca Dehhani’dir.
• İlk pastoral şiir örneklerini – Abdülhak Hamit Tahran – Sahra’da vermiştir.
• İlk resmi gazete – Takvim-i Vakayi (1831)
• İlk yarı resmi gazete – Ceride-i Havadis (1840)
• İlk dergi örneği – Münif Paşa Mecmua-ı Fünun’dur.
• İlk mizah dergisi – Teodor Kasap’ın çıkardığı “Diyojen”.
• İlk antoloji – Harabat (Ziya Paşa)
• İlk günlük ( batılı anlamda ) Direktör Ali Bey “Seyahat Jurnali”
• Yer adları bakımından zengin sözlük – “Lehçe-i Osmanî” – Yusuf Kamil Paşa
• Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz – Fuat Köprülü
• Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden – Mehmet Emin Yurdakul