Ünlem nerelerde kullanılır?
cozum-merkezi Staff cevapladı 3 yıl önce
Ünlem İşareti Nedir?
Ünlem işareti; sevinme, kızma, korku, mutluluk, şaşkınlık gibi aşırı heyecan anlatan cümlelerin sonuna konan işarete denilmektedir. Ayrıca çağrı, emir, hitap ve yasaklama bildiren cümlelere de ünlem işareti konulur. Bu işaretin olduğu cümle vurgulanarak ifade edilmektedir. Bir noktalama işareti olan ünlem işareti, cümle sonuna konduğunda cümlenin bitişini belirtir. Ayrıca cümle içerisinde kelimelerin ardından da kullanılabilmektedir.
Ünlem İşareti Nerelerde Kullanılır?
– Üzüntü, heyecan, kıvanç, ürperti, nefret, hayret, korku, şüphe gibi duygusal durumların yazılı hallerinde kullanılır.
– Seslenme, hitap, uyarı bildirimlerinde ünlem işareti kullanılmaktadır.
– Hafife alma, alay etme, küçümseme ve inanmama durumlarında da ünlem kullanılır.
– Ünlem işareti, ünlem gerektiren kelimelerden sonra fiil geliyorsa, fiilden sonra kullanılır.
– Ünlem işareti “(!)” şeklinde kullanılırsa alay, kinaye, küçük görme, anlamlarında kullanılmış olur. Böylelikle cümleye aynı duygu ifadelerini anlam olarak katar.
Ünlem İşareti Kullanımı ve Örnek Cümleler
Duyguların ifade edildiği cümlelerde ve hitap, uyarı cümlelerinde kullanılır.
Örnekler:
– Eyvahlar olsun bir daha konuşmam!
– Hayır, doğru konuşmuyorsun!
– Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker!
– Sakın bir daha yanıma yaklaşma!
– Dikkat, sola keskin viraj!
– Anneciğim!
– Dostlarım!
– Hemşerilerim!
– Hey dursana!
– Hiştt buraya bir bak!
-Aşk olsun! Gene yapacağını yaptı.
– Yazık sana!
Alay, kinaye içeren söz ve cümlelerin sonunda ayraç içinde ünlem kullanılır. Ayraç içerisinde yer alan ünlem sonunda kullanıldığı kelimenin alay, hiciv içeren bir anlam taşıdığını vurgulamış olmaktadır.
Örnekler:
– Gayet, zekice(!) bir çözüm
– Çok naziksin(!) teşekkür ederim.
– Gerçekten çok ince düşünceli(!) bir insansın. Her şeyi ters düz etmeyi başardın.
– Tabi, hiç gösterişi(!) yok. Sadece bir kaç trilyon harcandı.
– O çok uslu ve sessiz(!) bir çocuktur.
– Çok konuşkansın(!) tüm yemek boyunca topu topu iki cümle kurdun.
– Kaplumbağa, hayvanlar aleminin en hızlısı(!)
– Sesi çok kısıktı(!) konser boyunca bazı camlar şangırdadı bazıları ise patladı.
Nutuklarda kullanılmaktadır.
Örnekler:
– Ey Türk Gençliği!
– Ey aziz ve soylu milletim!
– Ey bu topraklar için kan dökenler!
– Ey bize bu güzel ve şanlı günü yaşatan gençler!
– Eyvah elden gidiyor şu ömür dediğin!
Ünlem bildiren kelimelerden sonra virgül konursa, virgülden sonra devam eden kelimelerinin sonuna uygun olan noktalama işareti getirilir.
Örnekler:
– Oh, hava sonunda güzelleşti.
– Ah, bir bilsen.
– Arkadaş sana da uğurlar olsun.
Söylevlerde kullanılır.
Örnekler:
Ordular ! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!
Ünlem işareti ünlem ifadesinden hemen sonra kullanılabileceği gibi cümlenin sonunda da kullanılabilir.
Örnekler:
– Eyvah, çok geç kaldın!
– Eyvah! Çok geç kaldık!
Parantez içinde kullanılan ünlem işareti küçümseme, inanmama ve hafife alma anlamlarını katar.
Örnekler:
– Adam akıllı(!) bu işin böyle olacağını söylüyor.
– Enflasyonun nasıl düşeceğini ve yükseleceğini bilmeyen ekonomist bilginlerimiz(!) mevcut.
– Gençliğinde 200 metreyi 15 saniyede koşarmış(!)