Nato nedir, ne zaman ve nasıl kuruldu?

3 Aralık 2019

Nato (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü), 4 Nisan 1949’da 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması’na dayanarak kurulmuştur.

Merkez: Brüksel, Belçika
Kuruluş tarihi: 4 Nisan 1949, Washington, DC, ABD
Genel merkezi: Brüksel, Belçika
Kurucu Üyeleri (12 üye): ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Portekiz, İtalya, Norveç, Danimarka, Belçika, İzlanda, Hollanda ve Lüksemburg’tur.

Nato, kuruluştan itibaren farklı dönemlerde 17 ülkenin daha katıldığı ve 29 üyeye ulaştığı uluslararası ve en büyük askeri ittifaktır. Nato’ya üye ülkeler herhangi bir dış güçten gelebilecek saldırıya karşı ortak savunma yapmak amacı gütmektedir.

Türkiye 1952 yılında Nato’ya 13. ülke olarak katılmıştır. Türkiye, sahip olduğu jeostratejik konumu ve NATO içinde ikinci büyük ordu olarak bu ittifaka önemli katkılar sunmasının yanı sıra masada söz hakkı bulunan en güçlü ve nüfuzlu NATO üyelerinden biri olmaya devam ediyor.

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından oluşan uluslararası konjonktürde, bir tarafta komünist ideolojisini yaymaya çalışan Sovyetler Birliği’nin oluşturduğu “Doğu Bloku” ile bunun karşısında liberal demokratik değerleri savunan ve ABD ile Batı Avrupa ülkelerinin öncülük ettiği “Batı Bloku” oluştu.

Bu dönemde Sovyetler Birliği’ni doğrudan tehdit olarak algılayan Türkiye, dış politika önceliklerini Batı dünyasıyla yakınlaşma olarak belirledi.

Bu süreç ülkemizin Nato’ya üyeliğini doğurmuştur. NATO içinde ABD’den sonra en büyük ikinci orduya ve kritik bir jeostratejik konuma sahip olan Türkiye, NATO Ortak Fonlarına da en fazla katkı sağlayan müttefikler arasında yer alıyor.

NATO’nun Çalışma Organları ve Görevleri

NATO Konseyi: Üye ülkelerin sürekli temsilcilerinden ya da dışişleri bakanlarından oluşur. NATO Genel Sekreterinin başkanlık ettiği bu toplantılarda ekonomik, askeri, siyasal, kültürel konular görüşülür.

Sekreterya: Genel Sekreter ve yardımcılarından oluşur. Görevi NATO’nun günlük işlerini yürütmektir.

Askeri Komite: NATO’ya üye ülkelerin genel kurmay başkanlarından oluşur. Askeri Komite NATO Konseyine bağlıdır. Askeri bakımdan en yüksek kuruldur. Bu kurulda savunma sorunları görüşülür. Komite içinde Daimi Grup adı ile anılan üçlü bir grup vardır. Bu grup yürütme organı işlevini görür. Görevi NATO Komutanlarına gerektiğinde emir vermektir.