Beyin Ölümü Nedir? Beyin Ölümü Tartışmaları
BEYİN ÖLÜMÜ KONUSUNDAKİ TARTIŞMALAR, SORULAR VE YANITLARI
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı’ndan Uzman Dr. Özlem Selvi Can ve Prof. Dr. Melek Tolunay, TÜBA için, “Beyin ölümü nedir?”, “Niçin gerçekleşir?”, “Kalıcı bitkisel hayat ile beyin ölümü farklı mıdır?”, “Beyin ölümü tanısı nasıl konulur?”, “Ülkemizde durum nedir?”, “Klinik olarak beyin ölümü tanısı konmuş hastalarda hangi doğrulama testleri yapılabilir?” gibi güncel soruları yanıtladı.
Ayrıca yıllardır bilim dünyasında tartışılmakta olan bu konu hakkında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası’nda 1992 yılında, Cilt 45, sayı 2’de yayımlanmış iki makaleyi, dergi yetkililerinden aldığımız izinle kamuoyunun dikkatine sunuyoruz.
Makalelerin ilki A. Avrasya Nöroşirürji Akademisi’nin 25-28 Eylül 1988 tarihinde Bangkok’taki toplantısında sunulan bildiriler ve yuvarlak masa tartışmalarının J. Brihaye ve A.E. Walker tarafından hazırlanan özetini içeren “Beyin Ölümü” başlıklı, diğeri aynı dergide yayınlanan ve Ord. Prof. Dr. Jean Brihaye tarafından kaleme alınmış olan ve Ender Arkun tarafından Türkçe’ye çevrilen “Ölüm ve Yaşamla İlgili Felsefi ve Ahlaki Sorunlar” başlıklı makalelerdir.
BEYİN ÖLÜMÜ HAKKINDA BİLDİKLERİMİZ
Uzm. Dr. Özlem Selvi Can, Prof. Dr. Melek Tulunay
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
………….’in beyin ölümü gerçekleşti…
Ailesi umutla bekliyor…
………….’i kaybettik…
“Beyin ölümü gerçekleşti” haberleri artık medyada daha çok yer almakta. Beyin ölümü ağır kafa travması veya serbrovasküler olaylar sonucu ortaya çıkabilen bir klinik tablodur. Beyin ölümü; tanısı klinik testlerle konur, gerektiğinde doğrulayıcı testler kullanılabilir. Ağır beyin hasarı veya komaya neden olan diğer durumlardan mutlaka ayırt edilmelidir. Beyin ölümü tanısı geri dönüşümsüzdür, yapılacak herhangi bir medikal tedavi süreci değiştiremez ve hasta belli bir süre sonunda kaybedilir. Beyin ölümü tanısı konmuş hastanın yakınlarından alınan izinle hastanın organları başka hastalar için kullanılabilir ya da medikal desteği sonlandırılabilir.
Beyin Ölümü Nedir?
Beyin ölümü; beyin sapı da dahil tüm beyin fonksiyonlarının geri dönüşümsüz olarak sonlanmasıdır. yapılacak herhangi bir medikal tedavi süreci değiştiremez. Kısa bir süre sonunda (genellikle 1-2 hafta içinde) verilen bakımdan bağımsız olarak kardiyovasküler kollaps meydana gelir (1,2).
Beyin Ölümü Niçin Gerçekleşir?
Kafa travması veya serebrovasküler olaylar beyin ödemine neden olabilirler. Beyin oldukça sert ve esnek olmayan bir kemik yapı içerisinde korunur. Herhangi bir travma sonucunda oluşan ödem kafa içi basıncın artmasına neden olur. Kafa içi basıncındaki artış kritik bir seviyeye ulaşıp beyine olan kan akımını sağlayan basıncı aştığında, beyinin kan dolaşımı sonlanır ve beyinde aseptik nekroz ortaya çıkmaya başlar. Artmış kafa içi basıncının olumsuz etkileri sadece serebral korteksle sınırlı kalmaz serebellum ve beyin sapı da dahil olmak üzere tüm beyinin infarktına neden olur. Kafa travması veya kanama sonucu gelişmeye başlayan beyin ölümü tablosunda, ödem sonucu intrakranial basınç artar, beyin sapına olan bası sonucu ciddi hipertansiyon ve bradikardi gözlenebilir. Beyin ölümü gerçekleştiğinde ise serebellar tonsiller herniye olur, kan basıncında ani düşme gözlenir. Bir süre sonra spinal kordun otomasite kazanması sonucu kan basıncı göreceli olarak artabilir (1,3).
Serebral ölüm (kalıcı bitkisel hayat) ve beyin ölümü farklı mıdır?
Serebral ölüm, kalıcı bitkisel hayatta denilebir, serebral korteksin fonksiyonlarının sonlanmasıdır. Beyin sapı fonksiyonları ya çok az hasarlıdır ya da tamamen korunmuştur. Beyin ölümünden tamamen farklıdır ve ölümle eş değer değildir (1,2,4). Beyin ölümü ve kalıcı bitkisel hayat durumu arasındaki fark şöyle izah edilebilir:
Beyin ölümü durumu; koparılıp vazoya konan bir çiçeğe benzetilebilir. Ne yapılırsa yapılsın çiçek bir süre sonra solacaktır. Kalıcı bitkisel hayat durumu ise saksıdaki bir çiçeğe benzetilebilir, gereksinimleri karşılandığında bir süre yaşatılabilir.
